Σεμινάριο πάνω στο Χαϊκού

Ιδού η παρουσίαση μιας μικρής διάλεξης περί χαϊκού στο Πολύεδρο της Πάτρας. Ευχαριστώ την κα Χρυσούλα Σπυρέλη, σύμβουλο των καθηγητών φιλολόγων Ηλείας (φιλόλογος στην κυριολεξία, ποιήτρια - ερευνήτρια) που με επέλεξε για τη συγκεκριμένη ομιλία.

Ήταν ό,τι έπρεπε για μένα μιας που λατρεύω το συγκεκριμένο είδος και το σεμινάριο αποτέλεσε το έναυσμα για να εντρυφήσω περισσότερο στους Γιαπωνέζους ποιητές του είδους, τους γεννήτορες και πρωτομάστορές του. Δίνω το σύνδεσμο με το υλικό που δόθηκε προς παρουσίαση, με κάμποσες μεταφράσεις Γιαπωνέζικων χαϊκού (από την Αγγλική, αφού δυστυχώς δεν γνωρίζω Γιαπωνέζικα).

Παρουσίαση του σεμιναρίου

https://www.dropbox.com/s/7nh1weimc1757z7/%CE%A7%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CE%BF%CF%8D%20-%20%CE%A3%CE%B5%CE%BC%CE%B9%CE%BD%CE%AC%CF%81%CE%B9%CE%BF.pdf

Ένα καινούριο μου βιβλίο....

Από τις διαδικτυακές εκδόσεις www.24grammata.com κυκλοφόρησε σε μετάφραση δική μου, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, το αφηγηματικό ποίημα 2530 στίχων ‘Ο Σερ Γκοουέην κι ο Πράσινος Ιππότης’ (Sir Gawain and the Green Knight), ανωνύμου συγγραφέα, του 15^ου αιώνα, γραμμένο στα λεγόμενα Middle English. Μπορείτε να δείτε το έργο από εδώ. http://www.24grammata.com/wp-content/uploads/2014/01/Sir-Gawain-and-Green-Knight-Kamporozos-24grammata.com-pdf.pdf

Πρόκειται για μικρό έπος άγνωστο στην Ελλάδα, αλλά υψηλής ποιότητας. Το μετέφρασα με τη βοήθεια κατάλληλων λεξικών Middle English αλλά και μεταφράσεών του στη σύγχρονη Αγγλική. Η μετάφραση βασίστηκε βέβαια στο πρωτότυπο. Η μετάφραση μαζί με την επεξεργασία κράτησε, φυσικά, χρόνια.

Στην αρχή κάνω μια εκτενή εισαγωγή για το έργο ενώ στο τέλος υπάρχουν κάποια πραγματολογικά σχόλια.

Λίγα λόγια για το έργο.

Ο Sir Gawain είναι ιππότης του θρυλικού βασιλιά Αρθούρου. Το έργο μας μεταφέρει στη (μυθική;) εποχή του Αρθούρου (6-7^ος αι. μ.Χ.) αλλά ουσιαστικά αναφέρεται στην εποχή του συγγραφέα. Ανήμερα Πρωτοχρονιάς, μπαίνει στο παλάτι ένας ιππότης απρόσκλητος, πρόθυμος να μονομαχήσει με οποιονδήποτε δεχτεί την πρόκληση και επιθυμεί να αποδείξει, ούτως, τις ικανότητές του και να ανταποκριθεί στις προσδοκίες των δικών του ανθρώπων και ακόλουθων. Εν τούτοις, δεν πρόκειται για έναν συνηθισμένο ιππότη. Απ’ την κορφή μέχρι τα νύχια είναι ντυμένος στα πράσινα, το ίδιο και το υποζύγιό του. Ο Πράσινος Ιππότης, το λοιπόν, ζητά από κάποιον από τους παρευρισκομένους να λάβει μέρος μαζί του σε μια μονομαχία, για την ακρίβεια ένα παιχνίδι, δηλαδή να τον χτυπήσει κάποιος από τους ιππότες με το τσεκούρι που εκείνος φέρει, με τον όρο έπειτα και εκείνος, ο αλλόκοτος Πράσινος Ιππότης, να ανταποδώσει το χτύπημα έναν χρόνο αργότερα στο λεγόμενο Πράσινο Ξωκκλήσι. Όλοι μένουν άναυδοι μπροστά στα υποτιμητικά του λόγια που αμφισβητούν ευθέως την ανδρεία του βασιλιά και της αυλής του, την αξία τους και τη φήμη τους που έχει φτάσει πολύ μακριά. Κανένας δεν τολμά να σηκώσει το γάντι της πρόκλησης, κανένας παρεκτός του πιο γενναίου και φημισμένου ιππότη, του Σερ Γκοουέην O Σερ Γκοουέην, λοιπόν, ρίχνει ένα χτύπημα, αποκεφαλίζοντας τον Πράσινο Ιππότη, με τον τελευταίο όμως να μένει ζωντανός και όχι μόνο αυτό αλλά και να παίρνει παραμάσχαλα το κεφάλι του (!) και να αποχωρεί απαιτώντας από τον ιππότη του Αρθούρου να τηρήσει τη συμφωνία που είχαν πια συνάψει... Έκθαμβοι από το φριχτό τούτο θέαμα, ο βασιλιάς και οι ιππότες του ξαναβρίσκουν, μολαταύτα, γρήγορα τα λογικά τους και πασχίζουν να δώσουν κουράγιο στον τολμηρό σύντροφό τους. Ο τελευταίος, γενναίος όπως πάντα, αναχωρεί καθώς πλησιάζει η μέρα του ραντεβού. Μετά από διάφορες περιπέτειες, εξαντλημένος και στα όρια της ασιτίας, συναντά στο διάβα του ένα κάστρο. Ο πυργοδεσπότης κι η πυργοδέσποινα του παρέχουν ολόψυχα τη φιλοξενία τους, όντες περήφανοι να φιλοξενήσουν έναν τέτοιο ξακουστό ιππότη. Παράλληλα, τον παρακαλούν να παραμείνει μαζί τους μέχρι την παραμονή Πρωτοχρονιάς γιατί το Πράσινο Ξωκκλήσι δεν απέχει παρά λίγα μόνο μίλια από κει.

Την επομένη, προτού βγει για κυνήγι, ο πυργοδεσπότης προτείνει μια συμφωνία – ανταλλαγή στον Σερ Γκοουέην, να δώσει, δηλαδή, αυτός στον ιππότη ό,τι πιάσει στο κυνήγι, με τον όρο να του δώσει μετά και ο ιππότης ό,τι τυχόν κερδίσει εκείνος μέσα στο κάστρο. Όθεν, παρακολουθούμε 3 σκηνές κυνηγιού (με θήραμα ένα ελάφι, ένα αγριόχοιρο και μία αλεπού αντίστοιχα) και 3 πειρασμούς γιατί η κυρά του κάστρου προσπαθεί να αποπλανήσει 3 φορές τον ιππότη μας, ο οποίος όμως δεν υποκύπτει. Ο άρχοντας του κάστρου προσφέρει στον ιππότη αυτά που κέρδισε στο κυνήγι. Το ίδιο πράττει κι ο Σερ Γκοουέην, φιλώντας τον πυργοδεσπότη χωρίς να αποκαλύπτει την πηγή των ‘κερδών’ του. Την τρίτη, όμως, φορά δεν αναφέρει στον άρχοντα μια ζώνη που του χάρισε η κυρά του κάστρου.

               Και φτάνει επιτέλους η ώρα για τη μεγάλη πρόκληση. Ο Σερ Γκοουέην κατευθύνεται στο Πράσινο Ξωκκλήσι. Εκεί θα καταληφθεί εξ’ απήνης από μια μεγάλη έκπληξη και, όλα τα αλλόκοτα και περίεργα της ιστορίας θα ξεδιαλυθούν, ως τμήμα ενός ευφυούς σχεδίου και μαθήματος για τον ιππότη του Αρθούρου, και όχι μόνον...

 Σε πρώτο νοηματικό επίπεδο, βρίσκεται η άμεση αμφισβήτηση της ηθικής ακεραιότητας της βασιλικής αυλής, των ιπποτών και των αξιών της ιπποσύνης. Σε ένα δεύτερο υποκείμενο επίπεδο, το έργο ασχολείται με το μείζων θέμα της συμπεριφοράς της κυβερνώσας τάξης, του πώς, δηλαδή, οι έχοντες την εξουσία μπορούν να ανταποκριθούν στις προσδοκίες των ανθρώπων διατηρώντας την ηθική ακεραιότητά τους (με γνήσια μάλιστα Χριστιανική συμπεριφορά) και τον ‘ιπποτισμό’ τους σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής τους.